یکی از اتفاقات خطرناکی که می‌تواند خسارت‌های مالی و جانی زیادی به بار آورد و هزینه‌های بالایی داشته باشد، آتش‌سوزی است. البته در صورت مدیریت اشتباه و کنترل نکردن، آتش می‌تواند برای ما انسان‌ها خطرآفرین باشد. با کنترل آن در یک محدوده مشخص جای هیچ نگرانی نیست؛ اما گاهی اوقات به دلایل مختلف این اتفاق ناگوار روی می‌دهد و جان و مال انسان‌ها را تهدید می‌کند.
از این رو لازم است تا برای جلوگیری از خسارات، از تجهیزات و لوازم موجود مانند سیستم اعلام حریق استفاده کرد. با نصب این سیستم می‌توان تا حد زیادی از افزایش خسارت‌های احتمالی جلوگیری نمود. توصیه می‌کنیم برای آشنایی با سیستم اعلام حریق در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
سیستم اعلام حریق چیست؟
سیستم اعلام حریق به مجموعه‌ای از دستگاه‌های الکترونیکی گفته می‌شود که با همکاری یکدیگر مردم را از وقوع آتش‌سوزی باخبر می‌کنند. این سیستم نسبت به وقوع آتش‌سوزی، تجمع دود و گاز کربن مونوکسید واکنش نشان می‌دهد و با به صدا درآوردن آژیرهای خطر به دیگران هشدار می‌دهد. حتی در برخی از آن‌ها قابلیت تماس با ایستگاه‌های آتش‌نشانی وجود دارد و از طریق یک پیام ضبط‌شده سازمان آتش‌نشانی را باخبر می‌کند. با کمک این سیستم‌ها می‌توان خیلی سریع از وقوع آتش‌سوزی باخبر شد و جان و مال افراد زیادی را نجات داد.
همچنین لازم به ذکر است طبق مطالعات انجام شده در ساختمان کوچک نصب سیستم های اعلام حریق میزان متضرر شدن از بابت آتش سوزی را به نصف وکمتر میر ساند.
نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق
سیستم‌های اعلام حریق در دو نوع دستی و اتوماتیک موجود هستند که در مدل دستی وقوع آتش‌سوزی با کمک یک شستی اطلاع داده می‌شود. در واقع در این نوع سیستم، باخبر شدن از آتش‌سوزی توسط یک فرد صورت می‌گیرد. این دستی‌ها را در خروجی‌های یک ساختمان نصب می‌کنند تا دسترسی راحتی داشته باشند. در سیستم‌های اتوماتیک دیگر نیازی به عملکرد نیروی انسانی نیست و تشخیص و اعلام آتش‌سوزی از طریق به صدا درآمدن آژیرها و فلاشرها به صورت خودکار انجام می‌شود. در حالت کلی، عملکرد سیستم‌های اعلام حریق بر پایه چهار عمل اصلی تشخیص، هشدار، نظارت و کنترل کردن صورت می‌گیرد.
معرفی انواع سیستم‌های اعلام حریق
-
سیستم اعلام حریق معمولی یا غیر آدرس پذیر
در سیستم‌های اعلام حریق معمولی لازم است تا یک ساختمان به تعدادی منطقه یا زون شناسایی مختلف تقسیم شود. برای هر منطقه تعدادی حسگر قرار می‌دهند که تمامی آن‌ها به مدار مخصوص کنترل پنل اتصال داده می‌شوند. با فعال شدن آشکارساز، کنترل پنل منطقه وقوع آتش‌سوزی را نشان می‌دهد. در سیستم‌های معمولی اعلام حریق، کنترل هر منطقه به صورت دستی صورت می‌گیرد تا محل دقیق هشدار تعیین شود. این نوع سیستم‌ها برای ساختمان‌های کوچک مناسب خواهند بود.
-
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
در سیستم‌های آدرس پذیر برای هرکدام از حسگرها یک کد یا شناسه خاص تعریف می‌شود تا محل دقیق آتش‌سوزی به صورت هوشمند مشخص شود. در این سیستم کنترل پنل می‌تواند احتمال خطا، وقوع آتش‌سوزی، محل دقیق وقوع حادثه و سلامت دستگاه‌ها را اطلاع دهد. سیستم‌های آدرس پذیر به دلیل داشتن سرعت، دقت و انعطاف‌پذیری بسیار بالا، پیچیده‌تر بوده و قیمت بیشتری دارند. این سیستم‌ها برای ساختمان‌های بزرگ، پرجمعیت و حساس مناسب هستند.
سیستم‌های اعلام حریق بی‌سیم دارای عملکردی هوشمند هستند و به دلیل بی‌نیاز بودن از کابل‌کشی، سرعت عمل و انعطاف‌پذیری بالا، قیمت بالایی دارند. این سیستم با کمک باتری کار می‌کند و عملکرد آن بر اساس انتقال سیگنال‌ها است. طراحی قابل اطمینان سیستم‌های بی‌سیم و برخورداری از پیوندهای چند فرکانسی باعث شده تا به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرند.
تقسیم بندی سیستم‌های اعلام حریق به 2 گروه اصلی دستی و خودکار
سیستم‌های اعلام حریق به دو گروه خودکار و دستی تقسیم می‌شوند. در سیستم‌های دستی، شستی اعلام حریق تنها منبع تشخیص حریق است. در واقع کار تشخیص حریق در اینگونه سیستم‌ها فقط به انسان سپرده شده‌است و در مکان‌هایی که انسان حضور ندارد، کاربردی ندارند. بر خلاف اینگونه سیستم‌ها،سیستم‌های اعلام حریق خودکار وابستگی کمتری به تشخیص انسان دارند. سیستم‌های خودکار، به دو گروه آدرس‌پذیر و غیر آدرس‌پذیر تفکیک می‌شوند. در سیستم آدرس‌پذیر، علاوه بر اعلام حریق، محل دقیق وقوع آن نیز مشخص می‌شود.
دتکتور های دودی سیستم اعلام حریق
سیستم کشف دود نوری (Optical Smoke Detector)
این دسته از کاشف ها یک سلول نوری یا تله ی نوری (Cell) و یک منبع تولید کننده نور ،یک لنز (عدسی) جهت میزان نمودن پرتاب نور داخل محفظه (بیم) و یک فتودیود (دیود حساس به نور) و یا دیگر سنسور های فتو الکتریک (عکس الکتریکی) می باشند. این دتکتور به نحوی ساخته شده که در شرایط عادی کار، پرتوهای نور در جلوی دتکتور عبور کرده در سلول های تعبیه شده گیر می افتند. وقتی که ذرات دود نمایان گردید تعدادی نور توسط ذرات دود متفرق گشته در نتیجه توسط دیود حسگر دریافت شده، سبب بکار افتادن دتکتور و با ارسال علایم به مر کز کنترل یا دستگاه مرکزی، وقوع حریق را اعلام می کنند.
موقعیت هایی که نباید کاشف های دودی نقطه ای نصب شوند:
- - در جاهاییکه ارتفاع بیش از5 /10 متر باشد.
- - در جایی که پخت و پز صورت می گیرد مثل آشپزخا نه (فقط از دتکتور حرارتی ثابت استفاده شود)
- - در جاهایی که آتش تولید ذرات دود نمی کند.
- - اتاق بویلرها و ژنراتورها (از دتکتورحرارتی ثابت و دتکتورهای ترکیبی استفاده شود)
اطلاعا ت آورده شده در بالا تنها بعنوان راهنما می باشد. در مواقع طراحی یک سیستم باید همه ی پارامتر ها در نظر گرفته شوند مانند شکل اتاق ها استاندارد کشوری و دستورالمعل های مربوط به آن (برای مثال استاندارد آمریکای NFPA ).